Decennia lang hebben insecten hun veerkracht en aanpassingsvermogen aangetoond in de uitdagende omgeving van de ruimte, waardoor de belangstelling van Europese onderzoekers is gewekt als een potentieel betrouwbare voedselbron voor langdurige missies. Deze kleine wezens bieden een overtuigende combinatie van lichtheid, aanpassingsvermogen en voedingsrijkdom, waardoor ze een aantrekkelijke optie zijn voor langdurige verkenning van de ruimte.
De mondiale betekenis van insectenconsumptie
Het eten van insecten is verre van ongebruikelijk; het is een gangbare praktijk voor miljarden mensen over de hele wereld. Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN consumeren mensen regelmatig meer dan 2.000 insectensoorten over de hele wereld. Deze wijdverbreide consumptie benadrukt het potentieel van insecten om bij te dragen aan de menselijke voeding, zowel op aarde als daarbuiten.
Insecten in de ruimte verkennen
De European Space Agency (ESA) heeft een multidisciplinair team van voedingswetenschappers, biologen en ruimtedeskundigen samengesteld om de haalbaarheid te onderzoeken van het opnemen van insecten in astronautenmenu’s. Vroege experimenten die teruggaan tot de jaren veertig hebben onderzocht hoe het insecten in de ruimte vergaat. Hoewel de resultaten variëren afhankelijk van de soort, lijkt microzwaartekracht hun ontwikkeling of gedrag niet significant te verstoren.
“Insecten lijken opmerkelijk goed overweg te kunnen in ruimteomgevingen en vertonen een sterk vermogen om fysieke spanningen te weerstaan”, merkt Åsa Berggren op, professor aan de Zweedse Universiteit voor Landbouwwetenschappen en hoofdauteur van een studie gepubliceerd in Frontiers in Physiology. “Bovendien zetten deze kleine dieren materialen die mensen niet kunnen verteren efficiënt om in hun eigen groei, waardoor we voedzaam voedsel krijgen.”
Het onderzoek wijst op een duidelijk potentieel voor insecten om voedingsstoffen te recyclen en op een duurzame manier eiwitten te genereren. Voordat insecten echter een vast onderdeel kunnen worden van het dieet van ruimtereizigers, moeten onderzoekers volledig begrijpen hoe microzwaartekracht cruciale biologische processen zoals levenscycli, fysiologie en voortplanting beïnvloedt.
Een geschiedenis van bugs in een baan
De fruitvlieg onderscheidt zich doordat hij het eerste dier is dat de ruimte bereikt en de reis overleeft, waarbij hij in 1947 meelift op een V-2-raket. Deze missie had tot doel de effecten van straling op levende organismen te bestuderen, waarbij de fruitvlieg een fundamenteel model werd voor ruimteonderzoek naar fysiologie, gedrag en ontwikkeling.
Sindsdien hebben andere insecten dit voorbeeld gevolgd:
- Hommels: Bestudeerd vanwege hun gedrag bij veranderde zwaartekracht.
- Huisvliegen: Bevordering van het begrip van de ontwikkeling van insecten in de ruimte.
- Rupsen: Geobserveerd op hun ontwikkelingsprocessen.
- Mieren: Bekend om hun opmerkelijke vermogen om zich aan oppervlakken te hechten.
- Stick-insecten: Problemen tegengekomen op het gebied van beweging, straling en voortplanting.
Als bijzonder indrukwekkend staaltje uithoudingsvermogen hebben waterberen – kleine ongewervelde diertjes die beroemd zijn om hun vermogen om extreme omstandigheden te overleven – blootstelling aan de ruimte doorstaan tijdens ESA’s experiment ‘tardigrades in space’ in 2007.
Van laboratorium tot bord: aardse en ruimtetoepassingen
Op aarde worden insecten steeds meer gewaardeerd vanwege hun smaak en voedingswaarde, en krijgen ze erkenning als onderdeel van duurzamere voedselsystemen. Gangbare culinaire bereidingen transformeren krekels in snacks die smaken naar noten met een rokerige nasmaak, terwijl meelwormen op spek lijken. Mieren bieden een kenmerkende citroenzweem.
Insecten zijn een uitstekende bron van eiwitten, vetzuren, ijzer, zink en B-vitamines. Deze voedingswaarden zijn vaak vergelijkbaar met of overtreffen die van vlees, vis en peulvruchten.
Voor ruimteonderzoek zijn huiskrekels en gele meelwormen de meest gebruikte ongewervelde dieren. Opvallend is dat beide soorten in 2023 door de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid zijn goedgekeurd voor menselijke consumptie. Krekelmeel, een populaire eiwitbron, wordt vaak gebruikt om brood, pasta en crackers te maken. ESA-astronaut Samantha Cristoforetti nam tijdens haar ruimtemissie in 2022 zelfs een reep bosbessengranen met krekelmeel mee.
Toekomstig onderzoek: kennislacunes aanpakken
Ondanks het veelbelovende potentieel blijven er aanzienlijke kennislacunes bestaan met betrekking tot de impact van de ruimte op insecten. Veel van de bestaande gegevens zijn tientallen jaren oud en komen voort uit experimenten die voornamelijk tussen 1960 en 2000 zijn uitgevoerd tijdens verschillende missies. Bovendien blijkt de duur van deze onderzoeken vaak beperkend. Veel experimenten met parabolische vluchten duurden slechts een paar minuten, en zelfs een langer verblijf in de ruimte duurde zelden langer dan 50 dagen – korter dan de volledige levenscyclus van een insect.
Onderzoekers willen nu soorten testen die in staat zijn om alle levensfasen te voltooien tijdens een verblijf in de ruimte. Om dit doel te bereiken ontwerpen ESA en haar partners momenteel nieuwe experimenten gericht op de effecten van microzwaartekracht op de insectenbiologie.
Begrijpen hoe organismen zoals insecten in de ruimte overleven, kan nieuwe deuren openen in de biowetenschappen en essentiële inzichten verschaffen voor menselijke verkenningen op lange termijn buiten de aarde.
