De Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC) is een krachtig oceaanstromingssysteem dat cruciaal is voor de mondiale klimaatregulering. Het fungeert als een gigantische transportband, die warm water vanuit de tropen naar het noorden transporteert en vervolgens koeler water naar het zuiden terugvoert. De meeste klimaatmodellen voorspellen dat deze vitale circulatie zal verzwakken naarmate de uitstoot van broeikasgassen toeneemt, maar het blijft een uitdaging om precies aan te geven wanneer en hoeveel deze wordt vertraagd.
Nu hebben wetenschappers een veelbetekenend teken van AMOC-verzwakking ontdekt, verborgen in de Atlantische Oceaan zelf. Hun onderzoek, gepubliceerd in Communications Earth & Environment, wijst op een opwarmingstrend op gemiddelde diepte (1.000 tot 2.000 meter) in de equatoriale Atlantische Oceaan – een kenmerk dat rechtstreeks verband houdt met AMOC-veranderingen.
Veranderingen volgen van pool tot evenaar
Om dit verband te begrijpen, moet je het zien als rimpelingen die zich naar buiten verspreiden. Het team, bestaande uit onderzoekers van het Chinese Instituut voor Oceanologie en instellingen in de Verenigde Staten, gebruikte geavanceerde klimaatmodellen om na te gaan hoe AMOC-variaties door de oceaan rimpelen. Ze ontdekten dat een verzwakkende AMOC opwarming van de subpolaire Noord-Atlantische Oceaan veroorzaakt. Deze hitte genereert vervolgens golven die ‘baroclinische Kelvin-golven’ worden genoemd en die zich snel oostwaarts langs de westelijke rand van de Noord-Atlantische Oceaan voortbewegen, uiteindelijk de evenaar bereiken en zich verder verspreiden.
Dit proces transformeert de doorgaans koelere diepten nabij de evenaar in warmere zones – precies de verandering die de afgelopen decennia is waargenomen.
De equatoriale Atlantische Oceaan: een klimaatkruispunt
De equatoriale Atlantische Oceaan speelt een cruciale rol in dit fenomeen. Zoals hoofdauteur prof. Li Yuanlong uitlegt: “Onze bevindingen laten zien dat de equatoriale Atlantische Oceaan fungeert als een cruciaal kruispunt voor AMOC-gerelateerde dynamische signalen om zich over de mondiale oceaan te verspreiden.” Deze opwarmingstrends op middellange diepte zijn niet alleen lokaal; ze fungeren als krachtige boodschappers die informatie over veranderingen ver weg in de Noord-Atlantische Oceaan overbrengen.
Verder kijken dan oppervlakkige aanwijzingen
Door tientallen jaren aan observatiegegevens te onderzoeken, bevestigde het team dat deze trend van opwarming in het midden van de diepte zich na 2000 voordeed. Belangrijk is dat deze zich onderscheidt van de typische natuurlijke oceaanfluctuaties, wat duidt op een echte verzwakking van de AMOC die waarschijnlijk rond het einde van de 20e eeuw begon. Deze bevinding daagt eerdere aannames uit die voornamelijk berustten op metingen van de oppervlaktetemperatuur, die misleidend kunnen zijn als gevolg van atmosferische variaties.
Door zich te concentreren op deze diepzeewarmtepatronen beschikken wetenschappers nu over een betrouwbaardere en consistentere indicator voor het volgen van veranderingen in deze kritieke oceaanstroming.
Het begrijpen van het traject van AMOC is van cruciaal belang omdat zelfs een kleine verzwakking verstrekkende gevolgen heeft – van het veranderen van weerpatronen tot het beïnvloeden van regionale mariene ecosystemen. Dit nieuwe onderzoek biedt waardevolle inzichten in de complexe wisselwerking tussen de Atlantische Oceaan, de klimaatverandering en het delicate evenwicht van onze planeet.
