Astronomowie śledzą międzygwiazdową kometę 3I/ATLAS od jej odkrycia w lipcu, co czyni ją trzecim potwierdzonym obiektem pochodzącym z innego układu gwiezdnego. Początkowe podekscytowanie, podsycone spekulacjami i plotkami w Internecie podczas niedawnego zawieszenia działalności rządu USA, sugerowało, że kometa może być dziełem człowieka. Jednak w zeszłym tygodniu NASA zorganizowała odprawę, aby obalić te teorie i przedstawić konkretne obserwacje zebrane podczas ponad 20 misji w całym Układzie Słonecznym: 3I/ATLAS to naturalnie uformowana kometa, a nie obcy statek kosmiczny.
Pochodzenie i trajektoria komety
Odkryty przez finansowany przez NASA teleskop ATLAS w Chile, 3I/ATLAS stanowi wyjątkową okazję do zbadania materiału z innego układu gwiezdnego. Naukowcy uważają, że kometa powstała w układzie planetarnym znacznie starszym od naszego, co daje wgląd w kosmiczną historię poprzedzającą powstanie Ziemi i Słońca. Obiekt nie stwarza żadnego zagrożenia dla Ziemi, w momencie największego zbliżenia pozostaje w bezpiecznej odległości 273,6 mln km.
Wspólne wysiłki obserwacyjne
Ponieważ 3I/ATLAS pojawił się po przeciwnej stronie Słońca niż Ziemia, obserwacje naziemne były trudne. NASA koordynowała zakrojoną na szeroką skalę kampanię z wykorzystaniem statków kosmicznych na orbicie okołoziemskiej, wokół Marsa i poza nią. Takie podejście pozwoliło naukowcom zebrać kompleksowy zestaw danych porównywalny do oglądania meczu baseballowego z wielu miejsc na stadionie.
- Sonda Mars Reconnaissance Orbiter wykonała zdjęcia komy pyłowo-lodowej komety z odległości 144,8 miliona kilometrów.
- MAVEN wykrył wodór uwalniający się podczas parowania lodu wodnego za pomocą czujników ultrafioletowych.
- Misje Psyche i Lucy dostarczyły dodatkowych danych poprzez rekonstrukcję trójwymiarowej struktury komety.
- Nawet obserwatorium SOHO odkryło słaby obiekt, pomimo początkowych wątpliwości.
Klucze chemiczne z odległego systemu
Obserwacje wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zawęziły rozmiar komety do 427 metrów, czyli 5,6 km średnicy. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba wykonał pierwszy od czasu wystrzelenia obraz obiektu międzygwiazdowego w podczerwieni, ujawniając niezwykle wysoki stosunek dwutlenku węgla do lodu wodnego w porównaniu z kometami w naszym Układzie Słonecznym.
Obecność większej ilości dwutlenku węgla niż zwykle wskazuje, że 3I/ATLAS powstał w ostrzejszych warunkach radiacyjnych wokół starszej gwiazdy. Ponadto naukowcy odkryli w komecie wyższe stężenie niklu w stosunku do żelaza, a także nietypowe rozmiary i zachowanie ziaren pyłu. Pył został najpierw przeniesiony w stronę Słońca, a następnie odrzucony przez promieniowanie słoneczne, co jest niezwykłą sekwencją w porównaniu z lokalnymi kometami.
Implikacje dla zrozumienia układów planetarnych
Analiza 3I/ATLAS dostarcza bezcennych informacji na temat powstawania i ewolucji układów planetarnych innych niż nasz. Unikalna sygnatura chemiczna i właściwości fizyczne komety zapewniają migawkę warunków w odległym, starszym układzie gwiazd, pomagając naukowcom udoskonalić wiedzę na temat historii kosmosu.
„To nowe okno na skład i historię innych układów słonecznych” – powiedział Tom Statler, główny naukowiec NASA zajmujący się małymi ciałami.
Trwające badania 3I/ATLAS są przykładem procesu naukowego w działaniu, który stawia nowe pytania i poszerza granice naszej wiedzy o Wszechświecie.
